Warren Buffettin uğur hekayəsi

Warren Buffettin investisiya imkanları uzun müddətdir ki ibadət obyektinə çevrilmişdir. Bəlkə onun müvəffəqiyyətinin sirri  qeyri-təbii bir şey deyil, bir neçə sadə qaydaya şərtsiz riayət etməkdir?

Buffet ilk yatırımını 11 yaşında edib,  120 dollar qənaət edərək öz bacısını tərəfdaş kimi qeydə alıb, Cities Service Preferred səhmlərinin  bir dənəsi üçün 38,25 dollar ödəyərək satın alıb.  Səhmlərin qiyməti  düşüb və Warren xoşbəxtliklə onlar 40 dollara qalxdığı zaman «müvəffəqiyyətsiz satınalma»dan dərhal  xilas olub. Ondan sonra o, artıq satdığı səhmlərin dəyərinin beş qat artığını görəndə çox məyus olmuşdu.

Bu hadisə kiçik Warrenə çox şey öyrətdi və bundan sonra o, çox vaxt,  aldığı bu dərsin  ən əhəmiyyətli dərslərdən olduğunu bildirirdi- səbrli  olmaq və inandığınız investisiyadan çıxmaq üçün tələsməyin.

Harvard, Buffetti  MBA- ya daxil olmaq üçün onun çox gənc olduğunu nəzərə alaraq  onu qəbul etmir, gənc  Kolumbiya Universitetinə daxil olub  və məşhur investor Benjamin Graham ilə tanış olub. Graham iyirmi yaşlı Buffettin həm müəllimi həm bütü oldu və Buffet hələ də Grahamın  «The Intelligent Investor» adlı kitabındaki prinsiplərə riyayyət edir. Bir müddət onlar birlikdə çalışdılar, lakin zaman keçdikcə onların yanaşmaları bir az fərqlənməyə başladı. Buffet, şirkətin menecmentinə  çox diqqət yetirirdi, Graham üçün isə analizin ən mühüm komponenti hesabat idi.

1956-cı ildə Buffet 105 min ABŞ dollar kapital ilə öz idarəetmə şirkətini yaratmağı qərara almışdır. Demək olar ki, bütün pullar Buffetə inanan Omaha şirkətindən olan investorlar tərəfindən qoyulmuşdur ,o, özü isə  100 dollarlıq investisiya ilə məhdudlaşdı. Artlq bir il sonra Buffett Associates-in aktivləri 300.000 ABŞ dollar ilə idarə edilirdi. Buffet rəhbərlik haqqı almırdı, lakin ümumi gəlirin dörddə bir hissəsini aldı və bu, 4% -dən çox idi. 1972-ci ildə onun 100 dolları 1 milyon dollar oldu, hazırda Buffett-in  Berkshire Hathaway şirkəti,  Apple, Alphabet и Amazon ilə yanaşı  S & P-500 indeksi üzrə ən böyük 5 şirkətə daxildir.

Bəlkədə, Buffetin sirri o sadə qaydalara xəyanət etməməsindədir:

1. Pul itirməyin. Kazinodaki kimi investisiyaya yanaşmağa  icazə verilmir. Pulunuzu yatırmadan həmişə ev tapşırığınızı yerinə yetirin. Yalnız tədqiq etdiyiniz və işi yaxşı başa düşdüyünüz şirkətlərə investisiya
2. №1 qaydanı heç vaxt unutmayın.
3. Müvəffəqiyyətli bir investor əksəriyyətin fikirlərinə və ya bu fikrə qarşı olana yönəlmir.
4. Anlamadığınız şeyə heç vaxt sərmayə etməyin. Buffet texnologiyaya investisiya qoymayacağına görə tanınır, çünki o hesab edirki , onları anlamır. Yeganə istisna Apple səhmləridir.
5. Əgər şirkətin artan bir biznesi varsa, deməli onun səhmlərinində qiyməti artacaq. Buffett, Grahamın bu fikri ilə razılaşır: şirkətin payını alaraq, investor onun tərəfdaşına çevrilir və buna görə də uzunmüddətli inkişafdan əmin olmalıdır. Bunun üçün o, əməliyyat fəaliyyətinin nə dərəcədə sabit olduğunu, şirkətin mənfəətini və pul vəsaitlərinin hərəkətini, onun seqmentində lider olub-olmaması və idarəetmənin necə peşəkar olduğunu yoxlamalıdır. Əgər şirkətin kapitallaşması onun fəaliyyət göstərdiyi işdən azdırsa, Buffet mütləq ona diqqət yetirəcəkdir.
6. Bazar səhv ola bilər.
7. Endirimli qiymətlə orta bir şirkət almaqdansa adi qiymətə əla şirkət satın almaq daha yaxşıdır.
8. Ən sərfəli investisiya dövrü -əbədiyyətdir. İnvestisiya portfelinizdə payı nə qədər saxlamaq lazımdır? Buffett inanır ki, on illik bir səhm sahibi olmağınızdan əmin deyilsinizsə, onu on dəqiqəlikdə hətta almaq lazım deyil.
9. Bəzən ən düzgünü-heçnə etməməkdir. Başqa sözlə, uyğun olmadığını düşündüyünüz investisiyalardan imtina etməyin.

İnvestisiya fikirlərini Warren Buffett tez-tez gündəlik həyatda tapır. Möhtəşəm nümunələrdən biri də Coca-Coladır. Sodanın böyük bir pərəstişkarı olan Buffet, uzun müddət Pepsi-yə sadiq qaldı – albalılı kolanın dadına baxana qədər. Uşaqlıqda soda qablarını necə satdığını xatırlatdı – demək olar ki, hamısı Coca-Cola idi.Hər hansı bir şəxsdən düşünmədən   bir soda markasını adlandırmağını istəyin . Çox hallarda cavab Coca – Cola olacaq.

Buffet 80 illik Coca-Colanın tarixini araşdırmağa başladı. Maliyyə analitikləri tez-tez bir neçə əvvəlki rüblərə diqqət yetirirlər- bəlkə də, bu Buffetin bir çoxundan daha uğurlu olduğu səbəblərdən biridir. Məlum oldu ki, Coca – Cola yalnız şərbət və sudan ibarətdir və şirkətin hər dollarda 80 sent qazandığı ortaya çıxdı. Buffet, Coca-Cola satışının son 80 ildə hər il böyüdüyünü təyin etdi. İllər ərzində çox şey baş verdi: Böyük Depressiya, iki dünya müharibəsi, amma bir şey dəyişməzdi: Coca-Cola Amerikalıların ən sevimli içkisi idi və satışları artırdı. Buffet özünə sadə bir sual verdi: beş, on, elli il sonra neçə adam Coca-Cola alacaq? Aldığı cavab onu qane etdi.

Buffettin instinkti onu yarı yolda qoymadı və bu sərmayə kariyerindəki ən müvəffəqiyyətlisi idi. O zaman Coca-Cola-nın  səhmləri  5 dollardan az idi. O zamandan bəri dividendlər ödəyərək  şirkət on dəfə artmışdır.Təzəlikcə, Büffetin investisiya qabiliyyətlərinə heyranlıq duyulan   Çində onun portretiylə məhdud miqdarda albalılı Coca-Cola buraxılıb.

Berkshire Hathawayin balansında indi nə var? Şirkət menecment-riskini unutmur, cari hesabda və ABŞ-ın qısamüddətli ABŞ istiqrazları şəklində kifayət qədər böyük miqdarda pul saxlayır. Bu təhlükəsizlik yastığı fond bazarının çökməsi zamanı Buffetə sevimli şirkətlərin səhmlərini vaxtında almağa imkan verəcək. Buffettin ofisinin divarlarında 1907-ci ilin Times jurnalının və Böyük Depressiyanın köhnə örtükləri asılıb. HBO tərəfindən çəkilən sənədli filmdə Buffett, divardan asdığı örtüklərlə bu dünyada hər şeyin mümkün olduğunu xatırlamaq üçün  asdığını bildirib. Berkshire Hathaway siyasəti nadir istisnalarla, bir şirkətin səhmlərinin 10% -dən çoxunun sahibi olmağı planlaşdırmır. Bu il Buffetin portfelində bir neçə yüz adla qarşılaşa bilərsiniz.

ABŞ fond bazarları hazırda ən uzun böyümə dövrlərindən birindədir və gec-tez bir düzəliş olacaq. Warren Buffettin  bu vəziyyətlə necə başa çıxacağını görmək maraqlı olacaq.