İlk dövlərdə insana sadəcə istehsal aləti və xərc ünsürü olaraq baxılırdısa, artıq sonrakı dövrlərdə tendensiya gedərək dəyişmiş, insan resursları ən önəmli qaynaq, əsas dəyər, investisiya və kapital ünsürü kimi qəbul edilmişdir.
Bu gün təşkilatlar artıq ən yaxşı namizəd/işçi üzərində rəqəbət aparmaqdadır. Ən yaxşı namizədi işə almaq, onları təşkilatda tuta bilmək, işçinin təşkilata bağlılığını və eyni zamanda motivasıyasını təmin etmək üçün HR menecerlər əllərindən gələni etməkdədirlər.
Getdikcə artan rəqabət mühitində fərqli bacarıqları, üstün qabiliyyətləri, müxtəlif intellektual səviyyələri olan insan resursları şirkətin müvvəffəqiyyətində və ya müvəffəqiyyətsizliyində birbaşa iştirak edir.
Hər hansı bir şirkətin daxilində HR menecer öz fəaliyyəti ilə digərlərinə hədəflərinə çatmaqda kömək edirsə bu zaman şirkətin fəaliyyətinə dəyər qatmağa başlayır.
HR Menecer şirkətə necə dəyər qata bilər? Bu suala cavab tapa bilmək üçün aşağıdakı yazımızda ən aktual məsələlərə toxunacağıq:
• HR – çeviklik, effektivlik və rəqabət qabiliyyəti əldə etmək üçün iş modeli və proseslərinə diqqət yetirməlidir.
• HR – rəqabətədavamlı iş prosesi təşkil etməlidir. Müasir biznes mühitində rəqabətədavamlı olmaq üçün daha sürətli müştəri reaksiyası tələb olunur. Yenilik, daha sürətli qərarlar qəbul etmək, qiymət və ya dəyər baxımından lider olmaq üçün biznes tərəfdaş-təchizatçı-satıcı-müştəri əlaqələrində mükəmməl rabitənin qurulması şərtdir.
• HR – təşkilatın struktur və maliyyə baxımından sürətlə böyüməsi fonunda yeni yaranan iş yerlərinin tənzimlənməsi, proseslərin çevikliyinin təmin edilməsi məqsədi ilə insan resursları sahəsində analitik təhlillərin aparılmasını təmin etməlidir.
• HR – mütəmadi olaraq uğur qazanmaq üçün lazım olan imkanları axtarmalı və müntəzəm olaraq aşağıdakı sualları həll etməlidirlər:
-hal hazırda hansı bacarıqlar/səriştələr mövcuddur və gələcəkdə nələr tələb olunacaq?
-bacarıqları/səriştələri iş strategiyaları ilə necə uyğunlaşdırmaq olar?
-lazımi bacarıqları yaratmaq/üzə çıxarmaq üçün HR fəaliyyəti hansı formada qurulmalıdır?
• HR – təşkilatda aşağıdakı sualların həll edilməsi üçün köməklik göstərməlidir:
– şirkəti təhlükəyə atmadan dəyişiklik üçün zəruri olan riskləri necə təşviq etmək olar?
– yeni bir dəyişiklik üçün hansı HR təcrübələrinin təkrar gözdən keçirilməsini necə müəyyənləşdirmək olar?
– dəyişiklik üçün təşkilatdakı hər kəsin düşüncəsini necə cəlb etmək olar?
-əldə edilənləri/nəticələri necə öyrənmək olar?
• HR – ehtiyac duyulduğunda şirkətdə işlərin yenidən qurulmasını, iş şəraitinin səmərəli və məhsuldar olmasını təmin etməli, texnologiyanın işin nəticələrinə müsbət nəticə göstərib-göstərməməsini analiz etməlidirlər. İşçilər, , şirkətin fəaliyyət istiqaməti və ümumi olaraq biznes haqqında kifayət qədər informasiyalı olmalı, bu məlumatları çalışdığı şirkətin biznesinin inkişafı üçün istifadə etməyi bacarmalıdırlar.
• HR – intellektual kapitalı (üstün qabiliyyətləri) təmin etməli, şirkətdə lazımi fikir və məlumatları daha tez paylaşmağı təşkil etməli, öyrənməni təşviq edəcək siyasət və təcrübə yaratmalıdırlar.
• HR – rəqabət qabiliyyətinin artırılması üçün işlərini daha yaxşı yerinə yetirməkdən daha çox öz işlərinin nəticələrinə diqqət yetirməlidirlər. İş nəticələrini işçilərin rahatlığı deyil, işgüzar rəqabətlilik baxımından ölçməyi təmin etməlidirlər.
• HR – işçiləri daha rahat deyil daha rəqabətcil mühitə sövq edən tətbiqlər/təcrübələr inkişaf etdirməlidirlər. HR fəaliyyətlərinin şirkət üzərindəki təsiri ölçülməlidir. HR menecerlər fəaliyyətlərini maliyyəyə dayalı performansa necə çevirəcəklərini öyrənməlidirlər.
• HR – şirkət siyasətinin nəzarətçisi, sağlamlıq və xoşbəxtlik patrulu olmalıdır. HR menecerlər xərclərin azaldılması deyil, dəyər əlavə etməyi öyrənməlidirlər. HR-ın fəaliyyəti yalnız işçiləri xoşbəxt etmək üçün deyil, eyni zamanda onların şirkətə bağlılığını təmin etmək və bacarıqlarını inkişaf etdirmək istiqamətində qurulmalıdır.
• HR – biznes tərəfdaşların hədəf və məqsədlərini çox yaxşı bilməlidir. Bu tələblər tam başa düşüldükdə, HR menecerlər maraqlı tərəflərə dəyər qazandırmağa kömək edəcək:
-xidmət etməli olduğu əsas maraqlı tərəflər kimlərdir?
-maraqlı tərəflərin məqsədləri və dəyərləri nələrdir?
-onlar üçün nə vacibdir?
-dəqiq nə istəyirlər?
• HR – professionallıqdan strateji tərəfdaşa qədər inkişaf yolu keçmişdir. Yeni iqtisadi reallıqlar, biznes mühiti HR-a ənənəvi olaraq oynadığı inzibati/idari roldan daha geniş strateji rola qədər genişləndirmək üçün təzyiq göstərməkdədir. Yeni dünyada biznes mühiti artıq marka tanınması, bilik, innovasiya və xüsusilə insan kapitalı kimi qeyri-maddi aktivlərin vacibliyini tələb edir. HR “aşağıdan yuxarı” formatından “yuxarıdan aşağı” formatına, yəni, strategiyanın həyata keçirilməsini vurğulayan iş prinsipinə keçməlidir. HR, biznes üçün vacib olan tələblərə – gəlirlilik və səhmdar dəyərinə təsirlərini nümayiş etdirməyə imkan verən innovativ sistemlərə ehtiyac duymalı, bunları araşdırmalı, təmin etməlidir.
• HR – həyata keçirdiyi fəaliyyətin, yaratdığı dəyərin necə ölçüləcəyini düşünməli və şirkət rəhbərliyinə başa düşülən formada izah edilməsinə çalışmalıdır. Ölçümlərdə iki istiqamət əsas götürülməlidir: maliyyə/xərc və qatdığı dəyər.
• HR – rəqabət üstünlüyü yaratdığı zaman dəyər yaradır. Rəqabət üstünlüyü, rəqiblərin asanlıqla kopyalaya bilmədiyi bənzərsiz bir şey edildiyi zaman yaranır.
Yuxarıda qeyd edilənlərlə əlaqədar fəaliyyət planı qurularaq hərəkət edildikdə, müəyyən müddət sonra HR strukturu dəyər yaradaraq ən əhəmiyyətli biznes tərəfdaş və strateji ortaq rolunda iştirak edəcəkdir.
Müəllif: HR Ekspert/innab.org